สารรักษ์หัวใจตอนที่ 2 เมื่อวานยังดี ๆ อยู่เลย วันนี้ตาย หมอบอกเป็นโรคหัวใจ คำกล่าวนี้พบเห็นกันบ่อยๆ ที่หน้าห้องผู้ป่วยหนักอายุรกรรม หรือห้องไอ ซี ยู ท่านคงสงสัยว่าโรคหัวใจอะไรกันที่ทำให้ตายกะทันหัน ขนาดเมื่อวานดี วันนี้ตาย ผมจะยกตัวอย่างโรคหัวใจที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ ที่น่าเศร้าแบบนี้มาให้ท่านผู้อ่านทราบ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันเฉียบพลัน [Acute coronary syndrome] เป็นโรคเดียวกันกับโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน หรือโรคเส้นเลือดหัวใจอุดตัน หรือโรคเลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่พอเฉียบพลัน โรคนี้เป็นสาเหตุการเสียชีวิตกะทันหันในผู้ใหญ่สูงถึง 80% สาเหตุเกิดจากการมีคราบไขมันที่สะสมอยู่ที่ผนังหลอดเลือดหัวใจมาหลายปี (โดยที่เราไม่รู้ตัวมาก่อน หรืออาจจะรู้ตัวมาก่อนแต่ดูแลรักษาไม่ดี) ได้แตกออกทำให้ไขมันแตกเข้าไปในท่อหลอดเลือดแล้วกระตุ้นให้มีเกล็ดเลือดและลิ่มเลือดมาอุดตันท่อหลอดเลือดหัวใจจนตีบตันทันที

- ประมาณครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยภายหลังมีการอุดตันหลอดเลือดหัวใจอย่างทันที จะเกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างรุนแรงจนเสียชีวิตกะทันหัน

- อีกครึ่งหนึ่งที่รอดจากช่วงแรกมาได้จะมีอาการเจ็บเค้นอก บีบรัดอก หรือแน่นอกอย่างรุนแรงเมื่อมาถึงโรงพยาบาลแพทย์จะทำการให้ยาละลายลิ่มเลือดเพื่อละลายลิ่มเลือดที่อุดตันท่อหลอดเลือดหัวใจอยู่ ซึ่งยาก็สามารถละลายลิ่มเลือดที่อุดตันได้เพียงประมาณครึ่งหนึ่งเท่านั้น

- อีกครึ่งหนึ่งที่ลิ่มเลือดไม่ละลายผู้ป่วยส่วนหนึ่งอาการคงที่ก็รักษาโดยการให้ยาต่างๆเพื่อลดอาการ แต่ถ้าอาการไม่ดีแพทย์อาจต้องทำการรักษาโดยส่งต่อไปทำการขยายเส้นเลือดที่ตีบโดยใช้บอลลูน  (ในโรงพยาบาลบางแห่งที่พร้อมขยายหลอดเลือดที่ตีบตันด้วยบอลลูนได้ทันที ก็ไม่ต้องให้ยาละลายลิ่มเลือด)

จริงๆคำว่า “เมื่อวานยังดีๆอยู่เลย วันนี้ป่วยหรือตายด้วยโรคนี้”อาจเป็นคำกล่าวที่ไม่ถูกต้องนัก จากที่กล่าวเบื้องต้นว่าโรคนี้เกิดจากคราบไขมันที่สะสมตามผนังหลอดเลือดมาหลายๆปีมีการแตกออกมา คราบไขมันดังกล่าวเกิดขึ้นสะสมมาเรื่อยๆโดยบุคคลที่มีปัจจัยเสี่ยงดังจะกล่าวต่อไปนี้หลายๆข้อก็จะมีคราบไขมันสะสมมาก และแตกออกง่าย ปัจจัยเสี่ยงดังกล่าวได้แก่

- โรคความดันสูง

- โรคเบาหวาน

- โรคไขมันในเลือดสูง

- โรคอ้วนลงพุง

- การสูบบุหรี่

- การขาดการออกกำลังกาย

- กรรมพันธุ์ที่มีญาติสายตรงเป็นนี้ก่อนวัยอันควรคือผู้ชายเป็นก่อนอายุ 55 ปี ผู้หญิงเป็นก่อนอายุ 65 ปี

- สุดท้ายคือเกิดเป็นเพศชายจะเสี่ยงกว่าเพศหญิง

ภาพแสดงคราบไขมันสะสมที่ผนังหลอดเลือดหัวใจ และ ช่องที่5 แสดงคราบไขมันแตกออกมีลิ่มเลือดมาอุดตันในท่อหลอดเลือดหัวใจ

ดังนั้นคำว่าเมื่อวานยังดี คงไม่ถูกเพราะโรคนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเองเพียงแต่ว่าผู้ป่วยไม่ได้ดูแลโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูงให้ได้ดี และการสูบบุหรี่ ความอ้วน การไม่ออกกำลังกาย ในสังคมของเราก็ไม่ถือว่าภาวะดังกล่าวนี้เป็นโรคภัยไข้เจ็บที่ต้องรักษา จึงขาดความตระหนักว่าสิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดโรคหัวใจที่ร้ายแรงจนเสียชีวิตได้หวังว่าท่านผู้อ่านเอง หรือมีญาติพี่น้องที่มีปัจจัยเสี่ยงดังกล่าวคงทราบแล้ว และดูแลรักษาให้ดีนะครับ

โรควูบ โรควูบที่ทำให้เสียชีวิตเกิดจากโรคดังต่อไปนี้

โรควูบจากการมีหัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างรุนแรง: ซึ่งส่วนใหญ่เกิดตามหลังการมีหลอดเลือดหัวใจตีบตันเฉียบพลันดังได้กล่าวข้างต้น บางส่วนเกิดจากการเต้นผิดจังหวะโดยไม่มีสาเหตุ หรือมีสาเหตุจากโรคที่มีความผิดปกติทางพันธุกรรมตัวอย่างเช่นโรคใหลตายที่เคยเป็นข่าวทางภาคอีสาน

โรควูบจากเส้นเลือดสมองตีบตันเฉียบพลัน: โรคเส้นเลือดสมองตีบตันเฉียบพลัน จะทำให้สมองบวม จนเสียชีวิตได้ โดยเส้นเลือดสมองตีบสาเหตุส่วนใหญ่ก็เกิดจากการมีคราบไขมันที่เกาะอยู่ที่ผนังหลอดเลือดสมองมีการแตกออก เช่นเดียวกันกับโรคหลอดเลือดหัวใจตีบและมีปัจจัยเสี่ยงเหมือนกันด้วย

เส้นเลือดสมองตีบตันส่วนน้อยที่ไม่ได้เกิดจากคราบไขมันแตก ก็มีสาเหตุจากโรคหัวใจเช่นกัน โดยมีการเต้นพลิ้วผิดจังหวะของหัวใจหรือมีลิ้นหัวใจไมตรัลตีบนำมาก่อน ทำให้มีลิ่มเลือดที่ตกตะกอนจากการเต้นพลิ้ว หรือจากลิ้นหัวใจตีบ ได้กระเด็นออกจากหัวใจไปที่หลอดเลือดสมองโดยที่หลอดเลือดสมองไม่จำเป็นต้องมีการตีบ ก็สามารถถูกอุดตันจากลิ่มเลือดที่กระเด็นออกจากหัวใจได้ ทำให้สมองบวมมากจนเสียชีวิตได้ หรือเกิดอัมพฤกษ์ อัมพาตตามมาได้ จนญาติและผู้ป่วยบางคนงงว่าทำไมเข้าโรงพยาบาลด้วยวูบ หมดสติ เป็นอัมพาตครึ่งซีก แต่ตอนกลับบ้านกลับได้ยาหัวใจ และยาละลายลิ่มเลือดมาทาน

จากตัวอย่างข้างต้นจะเห็นว่าคำกล่าวที่ว่า “เมื่อวานยังดีๆอยู่เลย วันนี้ตาย” สำหรับโรคหัวใจ จริงๆแล้วส่วนใหญ่เราดูแล ป้องกันไม่เกิดการตายกะทันหันได้ถ้าเราใส่ใจตัวเอง หมั่นตรวจสุขภาพประจำปี มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ป้องกันไม่ได้จริงๆ

นายแพทย์มงคล มะระประเสริฐศักดิ์  อายุรแพทย์โรคหัวใจ ร.พ.แพร่

สมาชิกจิตอาสาผู้ป่วยโรคหัวใจจังหวัดแพร่

•แก้ไขล่าสุด• ( •วัน•อาทิตย์•ที่ 15 •กรกฏาคม• 2012 เวลา 21:04 น.• )